YENİSöKE – İsmail ERAVCI
Gazeteniz YeniSöke Yazarlarından Yaşar Çağbayır dün saat 14.00’te Doğa Koleji Toplantı Salonunda günümüz Türkçesine aktardığı TÜRK DİLİ VE KÜLTÜRÜNÜN 950 YILLIK ŞAHESERİ-KUTADGU BİLİG adı ile kitaplaştırdığı eserin tanıtımını yaparken Kutadgu Bilig ve Yusuf Has Hacib hakkında bilgiler sundu. Söke Kaymakamlığı himayelerinde ve Söke Hacı Halil Paşa Halk Kütüphanesi Müdürlüğünce organize edilen tanıtım söyleşisinde Yaşar Çağbayır kitabın nasıl ortaya çıktığını anlattı.
Söyleşiye ADÜ Söke İşletme Fakültesi Dekanı Prof. Dr. Fatma Neval Genç, İlçe Milli Eğitim Müdürü Şerafettin Yapıcı, İlçe Tarım Orman Müdürü Zeki Berhuni, Söke SGK Merkez Müdürü Abdullah Kabal, Söke Hacı Halil Paşa Halk Kütüphanesi Müdürü Fatih Akbaba, okul müdürleri, Gazeteniz Yeni Söke İmtiyaz Sahibi Hasan Hüseyin Yavaşoğlu, öğrenciler ve davetliler katıldı.
Yaşar Çağbayır’ın özgeçmişinin okunmasından sonra sunumuna başlayan Yaşar Çağbayır, “Kutadgu Bilig’in bugün için elimizde 3 tane nüshası vardır. İnşallah yenileri de bulunacaktır. Bugün için elimizde 3 tane yazma nüshası var: Birincisi olan Kahire nüshasında her sayfada 15 beyit bulunmaktadır. Bu nüsha 1361/1374 yıllarında Kölemen Sultanlarından Melik’ün-Nasır’ın kölesi için kopyalanmıştır. Ayrıntılı olarak pek bilinemiyor ama söylediğimiz 1374 yılı kitabın ketebe kaydının böyle olduğunu biliyoruz. İkinci nüsha ise Fergana Nüshası 13. Yüzyıldan önce yazıldığı düşünülüyor. Eksik sayfaları vardır. Her sayfada 15 beyit yer almaktadır. Beyitler satırı takip eder. Üçüncüsü ise Viyana nüshası olup Uygur harfleri ile yazılmıştır. Fatih Sultan Mehmet zamanında İstanbul’da görev yapan Uygur katiplerinden birisi için Tokat’tan getirtilmiş. Bilindiği gibi Fatih Sultan Mehmet’in Uygur harfleri ile yazılmış fermanları da vardır. Bu kâtip için getirtilmiş ama daha sonradan Osmanlı Tarihi isimli eser yazan Avusturyalı tarihçi Joseph von Hammer tarafından kaçırılıp Viyana Saray Kitaplığına verilmiştir. Halen Viyana’da Avusturya Devlet kütüphanesinde korunmaktadır.
Bilim adamları dilin akışına göre bu her 3 nüshadaki Türkçe’nin gelişim çizgisine göre kopyalayanların kendilerinden bir şeyler eklediği veya ünlü ünsüz harfleri belirtmek üzere Arapça’daki harekelere göre bir değerlendirme yapıyorlar. Bu değirlendirmelere göre elimizdeki nüshaların en eskisi Fergana Nüshasıdır”dedi.
Kutadgu Bilig’in anlamı ile ilgili de bilgi veren Yaşar Çağbayır, ”Kut’un ilk anlamı Tanrı tarafından insana bahşedilen egemenlik yetkisi. Kut, kişi için başka, devlet adamı için başka anlamlar taşır. Devlet adamı için iktidardır, egemenliktir. Kişi için ise arzuladığı, kazanmak istediği şeydir. Kutadgu Bilig isminin kökenini ve kelime yapısını açıklayan Çağbayır, “ Kutadgu Bilig’i bütünüyle okuduğumuzda şu vasıfların o kitabın özelliğini belirten isimler olduğunu görürsünüz: Kutluluk veren bilgi, mesut eden bilgi, egemenlik yetkisi veren bilgi, ikbal ve devlet sahibi yapan bilgi. Buradaki devlet hükümet etme hâli değil. Benim bütünüyle Kudadgu Bilig’i okuyup inceledikten sonra edindiğim kanaat şu.
HALKI MUTLU KILAN
DEVLET Y÷NETİMİ BİLGİSİ
Devlet niçin vardır? Halkını mutlu etmek için… Böylece Kutadgu Bilig’i yazan Yusuf Has Hacib’in ana hedefini buradan belirtmiş olalım” dedi.
Paris Yunus Emre Enstitüsü direktörü kendisinden Kutadgu Bilig’i tanıtmasını istediğini belirterek “Burada bir proğram yapabilir miyiz diye sordu ve bende yapabileceğimizi söyledim ve çalışmaya başladım. Onlara anlatacağım bilgi kitabın aslından olması gerekiyordu. Açtım Kahire Nüshasını, beyitler arıyorum. Önce beyitleri bulacaksın, çevireceksin, aradığım konuya uymayabiliyor da. En iyisi ben bunu baştan sona çevireyim dedim. Oturdum 3,5 – 4 ay içinde Kutadgu Bilig’i baştan sona çevirdim. Yalnız Reşit Ahmet Arat’ın çevirisinden şu fark var: Reşit Ahmet Arat’ın tenkitli basımında bir takım okuma hataları tespit edilmiş. O günün şartlarında ancak o kadar olabilmiş. Bu onun kusuru değil. Uzmanlarca oldukça çok sayıda okuma hataları tespit edilmiş. Ben bunları topladım, düzenledim. Buradan hareketle Paris’te yapacağım konuşmanın metnini çıkardım. Baktım kitap oldu. Yayınevine gönderdim. Onlarda böyle bir şeyi bekliyorlarmış, bastılar ve kitabı dağıttılar.” dedi.
Yıllar önce Diyanet Vakfı tarafından yayınlanan Kutadgu Bilig hakkında da kısaca bilgi veren Çağbayır, onu gençler için, gençlerin kendi değerlerimizi yakından tanımaları amacıyla hazırladığını da belirtti.
Kitabın ilk bölümünde yer alan Kutadgu Bilig ve Yusuf Has Hacib’le ilgili değerlendirme kısmı, kitap hâline getirilmeden önce gazetemiz Yeni Söke’de tefrika olarak yayınlandı.
Çağbayır daha sonra soruları cevapladı.
Yorum yazarak YeniSöke Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan YeniSöke Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler YeniSöke Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı YeniSöke Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.
Şimdi oturum açın, her yorumda isim ve e.posta yazma zahmetinden kurtulun. Oturum açmak için bir hesabınız yoksa, oluşturmak için buraya tıklayın.
Yorum yazarak YeniSöke Gazetesi Topluluk Kuralları’nı kabul etmiş bulunuyor ve yorumunuzla ilgili doğrudan veya dolaylı tüm sorumluluğu tek başınıza üstleniyorsunuz. Yazılan yorumlardan YeniSöke Gazetesi hiçbir şekilde sorumlu tutulamaz.
Haber ajansları tarafından servis edilen tüm haberler YeniSöke Gazetesi editörlerinin hiçbir editöryel müdahalesi olmadan, ajans kanallarından geldiği şekliyle yayınlanmaktadır. Sitemize ajanslar üzerinden aktarılan haberlerin hukuki muhatabı YeniSöke Gazetesi değil haberi geçen ajanstır.