Araçlarda lastik ve fren sisteminin önemi

YENİSÖKE- Sabih GÜZEL  - RÖPORTAJ-

Benim çocukluğumda mahallede 3-5 araç vardı. Lüks olarak görülen araçlar zamanla her evin vazgeçilmezi oldu.  Araç sayısı o kadar arttı ki bazı evlerde kişi sayısı kadar araç var. Araç teknolojilerinin gelişmesi, yeni yollar yapılması her ne kadar araç kullanımını kolaylaştırsa da araçlarımızın bakımını göz ardı etmemiz mümkün değil. Araçlarda periyodik olarak yaptırmamız gereken bakımlar var. Ticari araç kullanıyorsak her yıl, özel araç kullanıyorsak iki yılda bir gittiğimiz TÜV kontrolleri, aracımızdaki sorunları, kusurları öğrenmemizi sağlıyor. Gerçekte yapılması gereken TÜV kontrolünden önce değil bakım zamanı geldiğinde aracımızın bakımını yaptırmak.

Konuyu araçla açtık ve bu haftaki konuğum 47 yıldır Söke ve çevresine lastik, fren ve öntakım bakım ve kontrolleri sunan Federal Oto Lastik firmasının sahibi ve işletmecisi Metin Sakalar.

Bize kendinizden söz eder misiniz?

Söke’de doğdum, Söke’de büyüdüm ve Söke’ye hizmet ediyorum. Babamın “lastik tamiri ve oto lastik kaplama” olarak kurduğu işletmeyi askerden sonra devraldım ve Federal Oto Lastik firmasını kurdum. Söke’ye hizmet ediyorum dedim ama hizmet ağımız Aydın ilinin tüm ilçeleriyle birlikte, İzmir, Denizli ve Muğla’yı da kapsıyor. Özellikle yaz aylarında yurt dışından gelen müşterilerimiz de var.

Araç bakımı denildiğinde akla ilk gelen motor yağı ve filtre değişimleri oluyor. Lastik bakımı denildiğinde de akla ilk gelen hava basınçlarının kontrol edilmesi oluyor. Bir uzman olarak lastik bakımının önemini söyler misiniz?

Araçlar için yapılması gereken birçok periyodik bakım var. Bunlardan birisi de bizim yaptığımız bakım işlemleri. Burada lastik bakımını sadece lastik basınç kontrolü olarak düşünürsek yanılırız. Lastik, fren ve öntakım sistemini birlikte düşünmek gerekir. Size çarpıcı bir şey söyleyeyim. Motor bakımını yaptırmazsanız aracınız arıza yapar, maddi olarak zor duruma düşersiniz. Ama öntakım, fren ve lastik bakımı yaptırmazsanız kaza yaparsınız, canınıza bile mal olabilir. Türkiye’de trafik kazalarının % 85’inin fren ve lastiklerden kaynaklandığı tespit edilmiş.

Araç kullanıcılarına, kullanıma göre her ay ya da her hafta lastiklerinin hava basınçlarını ve fiziksel durumunu, her on bin kilometrede de fren ve öntakım sitemlerini kontrol ettirmelerini öneririm. Bu bakımları uzman kişilere yaptırmaları çok önemli. Bir de lastikte diş seviyesi çok önemlidir. Diş derinliği 3 mm.’den aşağıda olan lastikler kesinlikle kullanılmamalı. Diş seviyesi erimiş bir lastikle yol tutuşu olmaz, frenleriniz tutmayabilir, virajlar da savrulabilirsiniz.

Araçlarda kullanılan kaç tür lastik var?

Yazlık, kışlık ya da dört mevsim olarak adlandırılan ve mevsime göre kullanılan lastikler var. Biz ılıman bir coğrafya’da olduğumuz için kış lastiğine ihtiyaç duymuyoruz. Kış aylarında ticari araçlarda kış lastiği takma zorunluluğu var. Bir de lüks olarak adlandıracağımız araçlarda kullanılmaya başlanılan run flat teknolojiye sahip lastikler var. Lastiğiniz hasar almış olsa bile bu lastiklerle 60-70 km. daha gidebilir ve bir lastik onarım servisine ulaşabilirsiniz. Bu lastik güçlendirilmiş yanaklar sayesinde diğer lastikler gibi yarılmıyor. Lastik çeşitlerini ebat olarak söylememiz gerekirse her markanın her modelinin lastik ebadı değişik. Eskiden marka ve model sayısı bu kadar fazla değildi. Bayisi olduğum altı değişik lastik markasıyla tüm çevreye hizmet veren bir lastik bayisi olarak her ebattaki lastiği bulundurmak zorundayım. Yarım asra yaklaşan firmamızın tercih edilme sebebi de bu oluyor. Müşteri geldiğinde aradığı ürünü buluyor, aracına takılıyor, kontrolleri yapılıyor ve müşterimiz buradan memnun ayrılıyor.

Lastik ebatlarından bahsettiniz. Aracın orijinal yapısına uymayan lastik talebinde bulunan oluyor mu?

Maalesef evet, özellikle gençlerden bu tür talepler çok geliyor. Bir aracın üretilme aşaması yıllar süren araştırmalar üzerine kuruludur. Siz kafanıza göre araç üzerinde değişiklik yapmak istediğinizde, aracın aerodinamik yapısını, güvenliğini, yol tutuşunu, fren sistemini de değiştirmiş olursunuz. Bu tür değişiklik önerileriyle gelen kişilere bunları özellikle anlatıyoruz.

Lastik alırken genelde yumuşak hamurdan üretilmiş lastik tercih ediyoruz. Yumuşak lastik hamuruyla sert hamur arasındaki farktan bahseder misiniz?

Yaşadığımız bölgenin hava koşullarına göre yumuşak lastik tercih edilmesi en ideal durum. Yumuşak lastik yolu daha iyi kavrar, fren mesafesini kısaltır. Viraja girdiğinizde virajın açısına göre şekil değiştirir ve ona uyum sağlar. Hamuru sert lastik tercih ettiğinizde, lastik yoldaki girinti ve çıkıntıları olduğu gibi hissedeceği için aracınızın süspansiyonu da zarar görecektir. Ağır devirli zirai araçlarda, tarım arazisinde çalışan tüm araçlarda yani asfalt ve parke yollar dışında kullanılan araçlarda sert hamurlu lastik kullanılabilir. Lastik alırken tercih edilecek noktalardan birisi de hamur kalitesi. Eğer siz kaliteli hamurdan üretilmiş iyi bir markanın lastiğini alırsanız hem siz hem de aracınız rahat eder. Yine yumuşak diye satılan ama kauçuk kalitesi düşük bir lastik tercih ettiğinizde belki daha ucuza almış olursunuz ama şunu unutmayın insan ömrü hiçbir şeyden ucuz değil.

Son zamlarla birlikte yakıt fiyatları arttı. Lastik tercihiyle yakıt tasarrufu yapmak mümkün mü?

Lastik konusunda kullanıcıları bilgilendirme amaçlı çok güzel sorular hazırlamışsınız. Bu soru da çok önemli. Araç sahipleri tercih ettikleri lastik tipleri ve yaptırdıkları düzenli bakımlar ile yakıt tasarrufu yapabilirler. Yumuşak hamurlu, ideal hava basıncı olan bir lastiğin yuvarlanma direnci daha az olur ve motora yük getirmeyeceği için daha az yakıt harcar.

Yollarda bazen lastik parçaları görüyoruz ve bu trafiği olumsuz etkiliyor. Ağır vasıta araçlarının lastik kaplaması yaptırması hakkında ne düşünüyorsunuz?

Babam işe lastik tamiri ve lastik kaplaması ile başlamış. Bundan 40 yıl önce lastik temini zordu. Lastik ithal geliyordu ve aradığınız lastiği bulamıyordunuz. Kaplama, sadece dişleri erimiş, diğer kısımları sağlam lastiklerin sıcak veya soğuk olarak kauçukla kaplanarak yeniden diş açılma işlemidir. Şimdi fazla tercih edilmese de yaptıranlar var. Yine de trafiğe çıkan, uzun yol giden, özellikle yolcu taşıyan araçlara önermiyoruz. Tarım arazisinde ve ağır devirle yol alan araçlara uygulanabilir.

Her zaman aldığımız bir ürünü mümkün olduğu kadar çok kullanmaya çalışırız. Bu aracımız ve aracımızın lastikleri için de geçerli. Bir lastiğin ömrünü nasıl artırırız?

Hava basınçlarının düzenli kontrol edilmesiyle, rot-balans kontrollerinde ön ve arka lastiklerin çapraz şekilde değiştirilmesiyle, en önemlisi lastiğimize fiziksel hasar vermeyerek lastiğin ömrünü artırabiliriz. Araçlar için park yeri bulma genel sorun oldu. Kaldırımlar yayalara ait, oralara araba park edilmez. Fakat trafik yoğunluğundan karşıdan gelene yol verme amaçlı bazen zorunlu kalıp kaldırıma çıkıyoruz. Burada en yumuşak şekilde çıkıp lastiği ezdirmemeye dikkat etmeliyiz. Yoldaki çukurlara veya hız kesicilere gelmeden önce fren yapmaya dikkat edin. Çukura ve hız kesiciye geldiğinizde ayağınızı frenden çekin. Frenle birlikte bir çukura girdiğinizde darbenin şiddetini artırmış olursunuz.

Bugün araç lastiği konusunda güzel bilgiler edindim. Son bir sorum daha olacak. Aracımızın lastiğini ne zaman değiştirmeliyiz? Değiştirirken nelere dikkat etmeliyiz?

Kullanıcılar genellikle TÜV kontrolünden sonra lastik değiştirmeye geliyorlar. Bence insanlar, zorunlu oldukları için değil kendilerinin sağlığı için lastik değiştirmeliler. Lastiğin özelliklerini koruduğu bir süre var ve bu süre 3 yıldır. Ayda yılda bir de kullansanız, 3 yılın sonunda toplamda 20 bin km. bile yapsanız o lastiği değiştirmenizi öneririm. Çok yol yapanlar ise bu 3 yılı beklemeden 60 bin km.’den sonra lastiklerini değiştirirlerse sağlıklarını ve araçlarını riske atmamış olurlar. Lastik bakımlarını düzgün yaptırıyorsanız, uzmanlarımız lastiklerinizin değişmesi gerektiğini size söyleyeceklerdir.

Hazırladığım sorular bunlar. Sizin bir uzman olarak söylemek istedikleriniz var mı?

Şunu eklemek istiyorum. Sürücüler arasında kadın-erkek ayrımı kalmadı ve yollarda milyonlarca kadın sürücü var. Kadın sürücüler araç bakımları konusunda daha özenli, daha titiz. Biz erkekler bu özenden uzağız. Gittiği yere kadar düşüncesiyle hareket ettiğimizden ya yolda kalıyoruz, ya kaza yapıyoruz. Her zaman yalnız gitmiyoruz ve çoğunlukla yanımızda ailemizden birisi oluyor. Eğer onları seviyor ve değer veriyorsak sürüşümüze dikkat edelim, araç ve lastik bakımlarını zamanında yaptıralım.

Verdiğiniz bilgiler için Yeni Söke Gazetesi okurları adına çok teşekkür ederim.

Okurlarınızı bilgilendirme çalışmalarınızı takdirle karşılıyor size ve Yeni Söke gazetesine başarılar diliyorum.